دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف گفت: اگر میخواهید از دانشگاه علوم انسانی علامه طباطبائی بهرهای ببرید حتما نظریه «اعتباریات» علامه را مطالعه کنید، این نظریه بسیار برای شروع یک بحث جدید در حوزه علوم انسانی برای دانشجویان مفید است.
به گزارش عطنا، ویژه برنامه هفته قرآن و بزرگداشت «علامه طباطبائی» به همت کانون «قرآن و عترت» با همکاری واحد فعالیتهای دینی و قرآنی معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و با حضور استاد محمدرضا پور زرگری، قاری بینالمللی، دکتر سعید حسنزاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف و دکتر احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و شاگرد علامه طباطبائی، سهشنبه، 23 آبان ماه در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی برگزار شد.
دکتر سعید حسنزاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در ابتدای برنامه گفت: ما به قرآن احساس نیاز نمیکنیم و در مورد قرآن فهرستی از باورداشتهای حقیقی داریم که از بیان آن حتی با خودمان امتناع میورزیم و چون آنها را با خودمان هم مطرح نمیکنیم اوضاع بعدی قرآن حتما همین است.
وی اولین ذهنیت افراد که باعث دوری آنها از قرائت و تلاش برای فهم آن میشود را نگاه صرف مقدس بودن قرآن دانست و گفت: دومین علت این است که افراد احساس میکنند قرآن حرف را طول کش داده است، سومین مسئله که جزئی از باورداشتهای حقیقی در ذهن افراد است این است که احساس میکنند مطالب قرآن منسجم نیست و زمانی که یک آیه را میخوانیم آیه قبل را فراموش میکنیم.
وی گفت: قرآن در اولویت افراد نیست و در رسالهها هم مجازاتی برای قرآن نخواندن وجود ندارد که بخواهد فرد مذهبی را ملزم به خواندن قرآن کند، تنها نیازی که فرد حس میکند خواندن سورهها در نماز است که آن هم نیاز بزرگی نیست.
حسنزاده با اشاره به رسائل هفتگانه مرحوم «علامه طباطبائی» گفت: علامه طباطبائی قبل از تدوین «تفسیر المیزان» یکبار کامل «بِحارُالأنوار»، بزرگترین منبع حدیث در تشیع به زبان عربی که 110 جلد است را میخوانند و سپس چکیده اندیشهای که مبنای تفسیر المیزان است و زیرساخت فکری خود را با نام «رسائل هفتگانه» تدوین میکنند.
دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در ادامه گفت: 3 رساله از این 7 رساله مربوط به «توحید» است که نگاه علامه به «خدا» را نشان میدهد و 3 رساله در مورد انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا نوشته است و رساله آخر راجع به رابطه انسان و خدا است. علامه در رسالهای که مربوط به «انسان در دنیا» است از «اعتباریات» صحبت کردهاند، یعنی چیزی که جامعه انسانی را از دیگر جوامع در دنیا تمایز میدهد که «دال مرکزی» علوم انسانی است و به این مفهوم است که انسان چطور یک امر «بینالاذهانی» پدید میآورد و آن را تحلیل و تفسیر میکند.
وی افزود: اگر میخواهید از دانشگاه علوم انسانی علامه طباطبائی بهرهای ببرید حتما نظریه «اعتباریات» علامه را مطالعه کنید که توضیح میدهد انسان چطور پدیدهای غیر واقعی و بیاهمیت را به پدیدهای واقعی و مهم تبدیل میکند؛ سیر فکری انسان چطور است و سیر ذهنی همه انسانها مشترک است. این نظریه بسیار برای شروع یک بحث جدید در حوزه علوم انسانی برای دانشجویان مفید است.
دکتر سعید حسنزاده نظریه «اعتباریات» علامه طباطبائی را توصیف زندگی بشری دانست و گفت: اصل دنیا شکلگیری این اعتباریات است، این بحث انقدر گسترده است که تفکر عمیق بر آن برای انسان سهمگین است، همه زندگی ما را اعتباریات پوشانده است و علامه مرگ را سیر اتصال اعتباریات به واقعیات و کنار زدن پرده اعتباریات میداند، اینکه انسان مسائل را حقیقی میپندارد در صورتی که حقیقت ندارد، تعبیر ما از مالکیت، عزت، قدرت با چیزی که در حقیقت وجود دارد متفاوت است و در واقع مرگ حقایق برای فرد روشن میکند.
وی با پرسش این سوال که اگر قرآن نباشد چه میشود و قرآن در زندگی شما چه نقشی دارد؟ از دانشجویان خواست تا جواب دهند و در ادامه گفت: ما واقعا با این چالش مواجهایم، نمیتوانیم پاسخ محکمی بدهیم برای اینکه یک نفر که راههای موازی دیگری دارد سراغ قرآن بیاید، میتوانیم از راه عاطفه و با مثالهای احساسی وارد شویم ولی این راه موقتی است.
یکی از دانشجویان حاضر در جلسه رواج قرآن با زبان غیرمعیار در جامعه را علت اصلی فاصله گرفتن افراد از این کتاب دانست و گفت: ترجمه فارسی و تفسیر فارسی قرآن در جامعهای که مردم آن فارسی زبان هستند بسیار کارآمدتر و مفیدتر از رواج متن عربی آن است، همانطور که در زمان آلبویه مرسوم بود و قرآن در جامعه تاثیرگذار بود.
دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف گفت: اگر علت گرایش کم افراد به قرآن را پیدا نکنیم و دنبال توجیه باشیم، این کتاب منحصر علما و افراد خاص میشود بنابراین باید آسیبشناسی کرد؛ علت این امر بد بودن افراد نیست، اتفاقا باید روی مسائلی که پاسخ آنها بدیهی به نظر میرسد بیشتر فکر کرد چرا که کاوش در مسائل بدیهی مسائل بسیار جدیدی را روشن میکند و ذهنیت ابتدایی افراد را تغییر میدهد.
دکتر سعید حسنزاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در پایان دانشجویان را به تفکر در مورد علت عدم مطالعه قرآن و احساس عدم نیاز افراد به این کتاب دعوت کرد و گفت: به پاسخهای بدیهیای مثل این پاسخ که علت عدم تمایل ما به قرآن بد بودن ما است باید شک کرد، به نظر من گیر کار اینجا نیست، باید گشت و گیر این مسئله را پیدا کرد. افراد کلیشههای ذهنی زیاد دارند و به همین علت ذهنشان خیلی جاها گیر میکند.